Werk voor GGZ-clienten

Dat werken gelukkig maakt, geldt ook voor vrijwilligerswerk en andere op participatie gerichte activiteiten. Niet werken leidt tot slechtere gezondheid en welbevinden, in alle opzichten. In tegenstelling tot wat vaak wordt verondersteld, zijn werkloosheid en inactiviteit de belangrijkste veroorzakers van psychische problemen, en niet armoede.

Reinier van Arkel, WeenerXL en WSD hebben hun krachten gebundeld in het project ‘Samenwerkingsverband GGZ-Werk’, dat onderdeel uitmaakt van de arbeidsmarktregio Noordoost-Brabant. Ieder werkt daarbij vanuit zijn eigen expertise. Reinier van Arkel biedt voor cliënten van alle leeftijden met complexe psychiatrische problematiek gespecialiseerde psychiatrische behandeling en begeleiding. WeenerXL en WSD zijn twee organisaties voor sociale werkgelegenheid en reïntegratie. Zij zorgen voor een goede match op de arbeidsmarkt tussen werkgevers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hierbij worden de talenten van de mensen zo optimaal mogelijk benut.

Dit samenwerkingsproject tussen de drie partijen is bedoeld om een zo groot mogelijke groep burgers met een psychiatrische kwetsbaarheid een passend aanbod op het gebied van (arbeidsmatige) dagbesteding en bijbehorende begeleiding aan te bieden. Dit in de overtuiging dat een zinvolle dagbesteding, waarbij maximaal gebruik gemaakt wordt van de expertise van de deelnemende organisaties, bijdraagt aan de stabiliteit en het herstel van deze mensen.

Van dagbesteding naar werk

Reinier van Arkel heeft 110 cliënten die deelnemen aan dagbesteding. De gemiddelde leeftijd van deze groep is ongeveer 47 jaar. Met bijna alle cliënten zijn gesprekken gevoerd en is gevraagd of men interesse heeft om stappen te gaan maken richting werk. De helft van de mensen heeft aangegeven graag verder te willen gaan.

Trajectconsulenten begeleiden de deelnemers in het samenwerkingsverband. De trajectconsulent heeft samen met de cliënt en alle professionele en persoonlijke betrokkenen (waaronder de GGZ en de gemeente of UWV) een plan gemaakt. Elke drie maanden wordt er een meting gedaan, waarin wordt bekeken of er vooruitgang is richting het gewenste doel.

Het project ‘Samenwerkingsverband GGZ-Werk’ valt uiteen in drie fasen. Tijdens fase 1, die van 11 oktober 2017 tot 1 januari 2018 liep, is bekeken of het mogelijk is om de mensen die dagbesteding volgden bij Reinier van Arkel, afdeling Montage en Inpak, hun werkzaamheden uit te laten voeren op een locatie van WSD. De aanname die hieronder ligt is dat de cliënten middels werk minder kans hebben op een depressie en ook dat mensen die werken en GGZ-ondersteuning hebben vele malen gelukkiger zijn dan daar waar werk en GGZ-ondersteuning niet samen gaan.

Fase 2 liep van 21 februari tot 1 juni 2018. In deze fase is gesproken met alle mensen die dagbesteding bij Reinier van Arkel volgden en de personen die reeds bij Blizo aan het werk waren of dagbesteding volgden. De gesprekken werden gevoerd door/namens de drie partijen. De zelfredzaamheidmatrix (ZRM) werd ingezet bij de intake. Proefsgewijs werden maatwerktrajecten uitgewerkt voor mensen die terug wilden naar het arbeidsproces, die verder wilden of meer wilden doen.

Fase 3 ten slotte startte 31 juni en loopt tot 1 januari 2019. Tijdens deze laatste fase worden de gesprekken gedaan met het huidige bestand van mensen die dagbesteding volgen bij Reinier van Arkel en hebben we een werkwijze gevonden waarmee we de doelgroep van mensen in de uitkering met ook een GGZ-problematiek kunnen helpen met direct werk en begeleiding. Samen met drie proefgemeenten gaan we zestig mensen uit deze doelgroep benaderen, plaatsen en begeleiden.

Praktijkvoorbeeld

John is één van de eerste deelnemers aan het project. Op de vraag van de trajectconsultent/planregisseur of hij wilt participeren, geeft John duidelijk antwoord: “Ik wil wel”. De planregisseur gaat samen met John en de betrokken hulpverleners in gesprek. Het met John praten in plaats van over John praten is essentieel voor het gevoel van regie, verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid. Alle domeinen van de zelfredzaamheidsmatrix (ZRM) komen in het gesprek aan bod. Uitkomst van het gesprek is een plan van aanpak voor John, waarin geprioriteerd een aantal doelen staan vermeld die als eerste behaald zouden moeten worden.

De ZRM geeft een beschrijving van de huidige situatie van een persoon op verschillende domeinen. Daarmee bespreekt het team de doelen en bepaalt het tijdspad. Bij het plan is maatwerk het uitgangspunt. Voor John en de overige kandidaten kijkt het team zoveel mogelijk naar lokale en regionale initiatieven, projecten en contacten die er met name bij WeenerXL en WSD al zijn. Het team gebruikt het Triade model gericht op motivatie, capaciteit en gelegenheid om ook die factoren in beeld te brengen.

Een aangewezen trajectconsulent is verantwoordelijk om de doelen uit het plan van aanpak te realiseren. Naast deze consulent is er een ambulant team dat samen met John de krachten bundelt om de gestelde doelen te bereiken. De ervaring en deskundigheid van Reinier van Arkel wordt hierbij gekoppeld aan de kennis en ervaring van de sociale werkbedrijven. Daar waar mogelijk wordt de GGZ-begeleiding afgeschaald. Als het nodig is, kan er op ieder moment weer een tijdelijke opschaling plaatsvinden.

Voor John is ontwikkelingsgerichte arbeidsmatige dagbesteding het meest passend. John gaat hier nu al voor meerdere maanden vier dagdelen naartoe. Voorheen ging hij naar de dagbesteding bij Reinier van Arkel. John: “Er is meer structuur en het bevalt me goed. Er zijn bij de WSD ook meer regels, het is meer bedrijfsmatig. Even koffiedrinken is er niet meer bij.”

Projectleider Arco Diepeveen beschrijft dat bij WSD de cultuur en structuur anders is dan bij de dagbesteding bij Reinier van Arkel. Bij WSD zijn er meer verplichtingen en kunnen deelnemers stappen maken op de participatieladder. John lijkt dat wel wat. Hij zegt: “ik wil wel een beetje carrière maken”.